การนัดหยุดงาน (Strike) – หยุดงานได้เมื่อใด และต้องทำอย่างไรให้ถูกต้อง

การนัดหยุดงาน (Strike) เป็นสิทธิที่กฎหมายแรงงานสัมพันธ์รับรองให้ลูกจ้างใช้ได้เมื่อเกิดข้อพิพาทแรงงานที่ตกลงกันไม่ได้ แม้จะเป็นสิทธิที่สำคัญ แต่หลายคนยังเข้าใจไม่ครบถ้วนว่าลูกจ้าง “หยุดงานได้เมื่อไร” หรือ “อะไรคือการนัดหยุดงานโดยชอบด้วยกฎหมาย”

บทความนี้จะอธิบายหลักการสำคัญเกี่ยวกับการนัดหยุดงานของลูกจ้างให้เข้าใจง่าย แต่ยังคงความถูกต้องตามกฎหมายแรงงานสัมพันธ์

นัดหยุดงานคืออะไร

“การนัดหยุดงาน” ตามกฎหมายแรงงานสัมพันธ์ หมายถึง การที่ลูกจ้างรวมกลุ่มกันหยุดปฏิบัติงานทั้งหมดหรือบางส่วนเพื่อกดดันให้นายจ้างยอมรับหรือปรับปรุงข้อเรียกร้องเกี่ยวกับสภาพการจ้างที่ยังตกลงกันไม่ได้ กล่าวง่าย ๆ คือ การหยุดทำงานเป็นกลุ่มเพื่อให้เกิดแรงกดดันต่อการเจรจาข้อพิพาทแรงงาน

สิทธิในการนัดหยุดงาน – ทำได้ แต่ต้องทำให้ถูกขั้นตอน

ลูกจ้างมีสิทธิหยุดงานได้ แต่ต้องปฏิบัติตามขั้นตอนที่กฎหมายกำหนดไว้ ดังนี้

1. ต้องเกิดข้อพิพาทแรงงานก่อน

ลูกจ้างไม่สามารถหยุดงานได้ทันทีโดยไม่มีเหตุ ต้องมีการยื่นข้อเรียกร้องและเจรจาตกลงกันไม่ได้จนเกิด “ข้อพิพาทแรงงาน” อย่างชัดเจนก่อน

2. ต้องมีมติของลูกจ้างหรือสหภาพแรงงาน

การนัดหยุดงานต้องเป็นมติร่วม ไม่ใช่การตัดสินใจของบุคคลใดบุคคลหนึ่ง
- กรณีมีสหภาพแรงงาน → ให้สมาชิกลงมติ
- กรณีไม่มีสหภาพ → ลูกจ้างส่วนใหญ่ต้องเห็นชอบ

3. ต้องแจ้งนายจ้างล่วงหน้าอย่างน้อย 24 ชั่วโมง

เพื่อให้นายจ้างเตรียมการและป้องกันความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นในหนังสือแจ้งต้องระบุวันที่และเวลาที่จะหยุดงานอย่างชัดเจน

4. ต้องแจ้งพนักงานประนอมข้อพิพาทแรงงานด้วย

เจ้าหน้าที่รัฐต้องรับทราบ เพื่อให้สามารถเข้ามาช่วยไกล่เกลี่ยได้หากจำเป็น

นัดหยุดงานอย่างไรให้ “ถูกกฎหมาย”

เพื่อให้การนัดหยุดงานได้รับความคุ้มครองตามกฎหมาย ลูกจ้างต้องปฏิบัติตามหลักเกณฑ์ดังนี้

• ต้องไม่ใช้ความรุนแรง
• ต้องไม่ปิดกั้นทางเข้าออกของบริษัท
• ต้องไม่ละเมิดสิทธิของผู้ที่ประสงค์จะทำงาน
• ต้องหยุดงานเฉพาะในช่วงเวลาที่แจ้งไว้เท่านั้น

หากทำผิดหลักเกณฑ์ อาจเข้าข่าย “นัดหยุดงานไม่ชอบด้วยกฎหมาย” ซึ่งส่งผลกระทบต่อสถานะลูกจ้างได้

สิทธิและผลทางกฎหมายระหว่างการนัดหยุดงาน

1. ลูกจ้างไม่มีสิทธิได้รับค่าจ้างในช่วงหยุดงาน

เพราะไม่ได้ทำงานในวันนั้น ๆ

2. ความเป็นลูกจ้างยังคงอยู่

แม้จะหยุดงาน แต่สัญญาจ้างยังไม่สิ้นสุด นายจ้างไม่สามารถถือว่าเป็นการขาดงานเพื่อเลิกจ้างได้ หากการหยุดงานทำตามกฎหมาย

3. นายจ้างไม่สามารถเลือกปฏิบัติหรือกลั่นแกล้งลูกจ้างที่เข้าร่วม

กฎหมายคุ้มครองไม่ให้มีการตอบโต้ เช่น ลดตำแหน่ง ลดค่าจ้าง หรือเลิกจ้างเพราะเหตุหยุดงานโดยชอบ

นัดหยุดงานไม่ชอบด้วยกฎหมายคืออะไร

ถ้าการหยุดงานไม่เป็นไปตามขั้นตอน เช่น

• ไม่มีข้อพิพาทแรงงาน
• ไม่มีมติลูกจ้าง
• ไม่ได้แจ้งล่วงหน้า
• ใช้ความรุนแรง หรือขัดขวางการทำงานของผู้อื่น

จะถือว่าเป็น “นัดหยุดงานไม่ชอบด้วยกฎหมาย” ส่งผลให้ลูกจ้างอาจถูกลงโทษทางวินัยหรือถูกเลิกจ้างโดยชอบได้

หลังการนัดหยุดงานสามารถกลับเข้าทำงานได้หรือไม่

ได้: เมื่อคู่กรณีตกลงกันได้หรือข้อพิพาทสิ้นสุดลง ลูกจ้างมีสิทธิกลับเข้าทำงาน เพราะการนัดหยุดงานที่ชอบด้วยกฎหมายไม่ใช่เหตุให้สิ้นสุดสัญญาจ้าง

สรุป

สิทธินัดหยุดงานเป็นกลไกสำคัญที่กฎหมายให้ลูกจ้างใช้เพื่อสร้างความสมดุลในการเจรจา แต่สิทธินี้ต้องใช้ด้วยความระมัดระวัง และต้องเป็นไปตามขั้นตอนของกฎหมายอย่างเคร่งครัด

ลูกจ้างควรเข้าใจให้ชัดว่า:

• นัดหยุดงาน ≠ ลา
• นัดหยุดงาน ≠ ขาดงาน
• นัดหยุดงานที่ถูกต้องจะได้รับความคุ้มครองตามกฎหมาย

และในทางกลับกัน นายจ้างก็มีสิทธิที่จะปิดงานได้เช่นกัน หากทำตามกฎหมายกำหนด ซึ่งเราได้อธิบายในบทความก่อนหน้า

บริการของเรา

WPK Notary and Translation Services เป็นสำนักงานกฎหมายที่ให้บริการอื่นนอกเหนือจากบริการด้านการแปลและรับรองเอกสารด้วย สำนักงานของเรามีทนายความผู้เชี่ยวชาญพร้อมให้คำปรึกษาด้านกฎหมายแรงงาน และ บริการร่างสัญญาจ้าง ข้อบังคับการทำงาน และ หนังสืออื่นๆเกี่ยวกับกฎหมายแรงงาน เช่น

• ร่างสัญญาจ้างงาน (ถาวร มีกำหนดระยะเวลา)
• ร่างข้อบังคับการทำงานตามกฎหมายแรงงาน
• ร่างแบบฟอร์มหนังสือเตือน หนังสือเลิกจ้าง หนังสือลางาน และ อื่นๆ
• ให้คำปรึกษากฎหมายแรงงาน และ แรงงานสัมพันธ์

ติดต่อเราได้เลย หรือ ทิ้งคำถามไว้ แล้วเราจะตอบกลับโดยเร็ว หรือทักมาตามช่องทางดังต่อไปนี้

📧      wpk.notary@gmail.com
📲      Line: @519clses 

📍      Facebook: WPK Notary